TESANJ.NET stranica grada
Nema pokretanja privrede bez velikih reformi na nivou BiH. Ovo tvrde mnogi. Ipak, da je i na lokalnom nivou moguće privući brojne investitore pokazuje primjer regiona kojeg čine tri opštine u dva entiteta.
24 sata. Toliko je poduzetniku u Žepču u pravilu potrebno da dobije sve potrebne dozvole za pokretanje firme. Slično stanje je i u Tesliću i Tešnju. “Kada privrednici dođu kod nas i žele da otvore firmu, mi već imamo pripremljene sve formulare. Imamo i brošure-vodiče za strane investitore, prevedene na njemački, engleski i italijanski jezik”, kaže Dragan Mišić iz Razvojnog odjela u Tesliću.
Branka Janko
Njegova kolegica po funkciji u Žepču, Branka Janko, navodi kako stoje na raspolaganju poduzetnicima 24 sata dnevno.
Oboje ističu da stvari u ovim opštinama funkcionišu po principu “one stop shop”. To znači da privrednici tu dolaze u jedan ured gdje podnose zahtjev, a opštinska administracija preuzima za njih prikupljanje svih potrebnih papira u raznim odjelima. I više od toga. Opštine pružaju podršku privrednicima i kod dobijanja dozvola na višim nivoima vlasti, prate ih i nakon što firme počnu sa radom i brzo rješavaju sve probleme s kojima se privrednici suočavaju. Ovaj angažman nedavno je nagrađen i na međunarodnom nivou. Teslić, Tešanj i Žepče su od strane lista Financial Times uvršteni u Top 10 destinacija od interesa za investitore.
Za sve je “kriv” GIZ
Napredak ovih opština na ljestvici “poželjnih” za investicije bitno je ubrzan prije godinu i po dana pokretanjem saradnje sa njemačkom organizacijom GIZ. Ova organizacija je pružila pomoć u definisanju privrednih grana u kojima ove opštine imaju potencijale. Riječ je o tekstilnoj, drvnoj i metaloprerađivačkoj industriji.
Edgar Schröder
“Mi smo pružili podršku i u uspostavi strukturalnog dijaloga između privrednika i opštinskih vlasti”, navodi Edgar Schröder iz organizacije GIZ. On kaže da se danas u sve tri ove opštine održavaju redovni sastanci na kojima privrednici iznose svoje probleme vlastima.
Bez obzira na to što su i viši nivoi vlasti odgovorni za oživljavanje privrede, u organizaciji GIZ ističu da ovo iskustvo pokazuje da se i na lokalnom nivou može podržati razvoj. “Ove tri opštine stvaraju okruženje pogodno za investicije i to na jednostavan način. Naprimjer postoji jedna zajednička internet stranica na kojoj se i na njemačkom i engleskom jeziku mogu pronaći kontakt podaci osoba koje su odgovorne za direktnu saradnju sa investitorima”, kaže Schröder. On dodaje da je spomenuta nagrada lista Financial Times dodatno skrenula pažnju investitora u Evropi na ovaj region. „Tešanj, Teslić i Žepče su jedva poznati izvan BiH. Sada već postoje upiti investitora koji su na osnovu nagrade čuli za taj kraj.”
Sa jednog od sastanaka u organizaciji GIZ-a
Industrijske zone mamac za investitore
Sve tri opštine su kroz saradnju sa organizacijom GIZ, ali i kroz direktnu međusobnu saradnju i razmjenu iskustava razvile sličan koncept. Smanjene su takse, skraćene administrativne procedure. Razvijen je “one stop shop”, ali i “after care” proces – privrednicima se pomaže i nakon što počnu proizvodnju.
Uspostavljene su industrijske zone. U njima investitori jeftino mogu da kupe zemljište koje se nalazi blizu puteva i pruge, odmah dobijaju priključke na strujnu, telefonsku i vodovodnu mrežu. Branka Janko navodi još jednu prednost industrijske zone u Žepču: “Tu raspolažemo i sa pogonom za prečišćavanje otpadnih voda, što je posebno interesantno za pojedine firme u kojima se odvija proizvodnja, a koje moraju da ispune određene ekološke standarde.”
Industrijska zona u Žepču (na slici je označena različitim bojama)
Ona kaže da se u saradnji sa privrednicima vrši i dokvalifikacija i prekvalifikacija potrebne radne snage: “Ako mi nemamo određeni kadar koji je potreban privredi, onda se raspitujemo u Tešnju ili Tesliću – i obrnuto.”
Ulažu se i napori da se obrazovni sistem prilagodi potrebama privrednika. U Tesliću je nedavno otvoren i informatički kabinet u jednoj školi u kojem se na savremenoj opremi školuju budući dizajneri namještaja.
Podsticaji privrednicima
Ove opštine osim toga imaju i razne podsticaje za privrednike. “Mi za svako novootvoreno radno mjesto dajemo podsticaj od 5000 KM”, kaže Dragan Mišić. Teslić ima jednostavnu računicu. Ovaj novac se u budžet vraća kroz uplatu doprinosa na plate u roku od dvije godine. “Što je najvažnije, na taj način pružamo ljudima priliku da rade i zarade hljeb za svoju porodicu. Želimo da Teslić bude mjesto gdje ljudi hoće da dođu da žive i rade, a ne da razmišljaju o emigraciji”, ističe Mišić.
Opština Teslić na svojoj internet stranici ima razne informacije i pozive investitorima
Branka Janko kaže da je teško u ovom trenutku dati tačne podatke o ukupnom broju novootvorenih radnih mjesta. Opštine su nadležne za rad obrta, a za rad velikih firmi to je kanton. “Ipak, navest ću jedan primjer. Samo kroz dolazak njemačke firme Car3 ove godine je već otvoreno 400 radnih mjesta, a do kraja 2014. biće zaposleno još toliko radnika.”
Vlasti Tešnja, Teslića i Žepča su u stalnom kontaktu, razmjenjuju inskustva, nastupaju zajednički u prikupljanju sredstava kroz razne projekte. Opštinske i međuentitetske granice nisu prepreka.
GIZ spreman da proširi saradnju
Dobar glas daleko se čuje. Edgar Schröder tako napominje da se za podršku njegove organizacije sada prijavljuju i brojne druge opštine u BiH. Ubrzo će biti donesena odluka s kojim opštinama će biti uspostavljena saradnja i kome će biti pružena savjetodavna pomoć. Tešanj, Teslić i Žepče sigurno neće biti zaboravljeni. Već početkom septembra GIZ organizuje konferenciju u Sarajevu na kojoj će investitorima biti predstavljeni privredni potencijali ova tri grada.
