Hladno oružje iz osmanskog perioda iz historijske zbirke Muzeja Tešanj

U petak, 18. augusta 2017. godine u Dizdarevoj kuli na Starom gradu upriličeno je otvorenje proširene historijske postavke Muzeja Tešanj Hladno oružje iz osmanskog perioda iz historijske zbirke Muzeja Tešanj. Prilikom otvaranja prigodnim govorima posjetiocima su se obratili direktor Muzeja Tešanj, Ernad Prnjavorac i Jasmin Mandžukić, kustos historičar Muzeja Tešanj i autor ove proširene postavke.

Historijsko oružje predstavlja dio historijskih muzejskih kolekcija od samih muzejskih početaka. Prvi kolekcionari starog oružja i začetnici historijskih zbirki u Evropi bili su srednjovjekovni velikaši sa takozvanim armamentarijima (zgradama za spremanje oružja i ratnih strojeva). Jedan od prvih u tom poslu bio je nadvojvoda Ferdinand Tirolski koji je u dvorcu Ambras, kraj Insbruka, u drugoj polovini 16. stoljeća osnovao Kabinet umjetnina i zanimljivosti (gdje je izložio prvu zbirku oklopa i oružja). U doba Renesanse najpoznatiji sakupljač starog oružja bio je Albert Wittelsbah, član velikaške porodice koja je stoljećima davala knezove-izbornike Bavarske, a u 18. stoljeću i careve Svetog Rimskog Carstva.

Želja za prikupljanjem ove vrste muzejske građe na južnoslovenskim prostorima prvi put je iskazana idejom Baltazara Bogišića, hrvatskog naučnika, pravnika i povjesničara, 1866. godine, o potrebi osnivanja „Slovenskog muzeuma“ sa jednim od zadataka stvaranja zbirke historijskog oružja.

U Bosni je odlaskom osmanske vlasti dosta oružja ostalo po starim utvrđenim gradovima, begovskim kulama, magacinima i u vlasništvu privatnih lica. Okupacijom Bosne i Hercegovine od strane Austrougarske monarhije 1878. godine nova vlast zatekla je u kasarnama i kod lokalnog stanovništva razne vrste starinskog oružja, za kojim je u novim okolnostima nastala prava jagma. Posebno su za predmete orijentalne provenijencije bili zainteresirani  Dvorski muzej u Beču i budimpeštanski Narodni muzej. Veći dio konfisciranog oružja, koje nije bilo za dalju upotrebu, po naređenje generala Josipa Filipovića poslano je u zagrebački Narodni muzej.